Voorkom schijnzelfstandigheid

Wat is schijnzelfstandigheid?

Als ondernemer neem je een opdracht van je klant aan. Het is echter goed mogelijk dat je deze opdracht niet als ondernemer uitvoert, maar dat je in de basis in loondienst bij de werkgever bent. Op dat moment zijn zowel jij als de werkgever in overtreding:
 

• De werkgever komt zijn verplichtingen jegens de Belastingdienst en jou niet na. Zo is de werkgever verplicht om belasting te betalen en om bijvoorbeeld jou vakantiegeld uit te betalen.

Om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is de Wet DBA in het leven geroepen. Met deze wet is de Belastingdienst in staat om te controleren of er wel of geen sprake is van schijnzelfstandigheid. 
 

Belangrijk is dat de schijnzelfstandigheid op het bordje van jou én van je werkgever komt. Jullie moeten samen goede afspraken maken, zodat enige vorm van schijnzelfstandigheid volledig uitgesloten is.

Check uitvoeren

Twijfel je enigszins of er sprake is van schijnzelfstandigheid? Dan is het verstandig om een check uit te voeren. 

Zo is het belangrijk om na te gaan of je zelf bepaalt hoe je je werk kunt doen. Of wordt alles bepaald door de opdrachtgever? In dat laatste geval is het zo dat er een gezagsverhouding is tussen jou en je opdrachtgever. Dát kan aangemerkt worden als schijnzelfstandigheid.

Daarnaast is het belangrijk dat het je geen loon uitgekeerd krijgt, maar dat je facturen verstuurt. Dat je geen loon uitbetaald krijgt, betekent dat je geen vakantiegeld krijgt. En dit betekent ook dat je bij ziekte niet doorbetaald krijgt.
 

Verder is het zo dat er géén sprake van een fictieve dienstbetrekking mag zijn. Hier kan sprake van zijn als je tot één van de volgende groepen hoort:
 

• Aandeelhouder met een aanmerkelijk belang
• Leerling of stagiair
• Thuiswerker
• Sekswerker
• Topsporter met een A-status van NOC*NSF
• Agenten en subagenten
• Artiesten en beroepssporters

Op deze paginavind je een complete lijst met groepen. Ook vind je op die pagina de volledige check die je uit kunt voeren. Aan de hand van die check bepaal je snel of er wel of geen sprake van schijnzelfstandigheid is. 

Modelovereenkomst gebruiken

De Belastingdienst is scherp op het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Indien er sprake van schijnzelfstandigheid is, loopt de Belastingdienst immers geld mis. Om enkele vorm van schijnzelfstandigheid zoveel mogelijk te voorkomen, heeft de Belastingdienst een modelovereenkomst opgesteld.

Een modelovereenkomst is een overeenkomst met daarin afspraken tussen ZZP’er en opdrachtgever. Door deze overeenkomst beide te ondertekenen, laten beide partijen zien dat er géén sprake van schijnzelfstandigheid is.

Door de jaren heen heeft de Belastingdienst meerdere van deze modelovereenkomsten ontwikkeld. Specifieke modelovereenkomsten zijn voor specifieke situaties van toepassing. Check alle modelovereenkomsten hier.

Let goed op: een modelovereenkomst is voor een periode van 5 jaar geldig. Na deze 5 jaar is het zaak om de modelovereenkomst te verlengen. 

Wat als er sprake van schijnzelfstandigheid is?

De Belastingdienst heeft het recht om nader onderzoek te verrichten naar mogelijke schijnzelfstandigheid. Indien hier sprake van blijkt te zijn, krijgt de opdrachtgever met de nodige consequenties te maken:
 

• De opdrachtgever moet zich houden aan alle regels, ook met bijvoorbeeld ontslagregels.
• De opdrachtgever moet loon doorbetalen bij vakantie en ziekte.
• De opdrachtgever moet loonheffingen inhouden en betalen.
   

Zoals je kunt zien, is dit van grote invloed op de werkgever. Alleen al om die reden is het zaak om elke mogelijke vorm van schijnzelfstandigheid te voorkomen.
 

In welke branches kan sprake zijn van schijnzelfstandigheid?

In principe kan in elke branche sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Feit is echter dat dit in specifieke branches relatief vaak voorkomt. Dit is bijvoorbeeld het geval in de zorgbranche. 

Als je als ondernemer actief bent, moet je de schijnzelfstandigheid altijd in het oog houden. Maak hierover duidelijke afspraken met de opdrachtgever én maak gebruik van de modelovereenkomst(en). Op dit gebied is het zeker aan te raden om het zekere voor het onzekere te nemen.
 

Ondernemerscheck

Wil je meer informatie over je huidige status als ondernemer? Wil je bijvoorbeeld weten of je ondernemer bent voor de inkomstenbelasting? De Belastingdienst heeft een simpele OndernemersCheck online gezet. Doorloop de stappen van deze check en achterhaal precies hoe de Belastingdienst jou als ondernemer ziet.

Tip: voer deze OndernemersCheck ook uit als je op termijn met je eigen bedrijf wilt starten. Ook in dat geval is het onwijs belangrijk om schijnzelfstandigheid te voorkomen.